ضرار بن عمرو غطفانیابوعمرو ضرار بن عمرو غطفانی ضبّی کوفی قاضی (م حدود ۲۳۰ هـ)، از فقها و از سران معتزله بوده که بعدا به جبریه گرویده و فرقه ضراریه به او منسوب است. ۱ - معرفی اجمالیابوعمرو ضرار بن عمرو غطفانی ضبّی کوفی قاضی، از قبیله غطفان و از سران معتزله بود، ولی بعداً به جبریه گروید. حکم بن عمرو از اساتید او، و ابوعبدالله شامی راوی اوست. فرقه ضراریه منسوب به اوست. او عذاب قبر و بهشت و دوزخ را انکار می‌کرد و معتقد بود که آتشْ گرما، و برفْ سرما ندارد و در عسلْ شیرینی نیست، بلکه خداوند آنها را هنگام چشیدن و لمس کردن خلق می‌کند. ۲ - سرانجامگفته شده که احمد بن حنبل نزد سعید بن عبدالرحمان قاضی به انحراف ضرار شهادت داد، از این‌رو سعید فرمان قتل وی را صادر کرد، اما ضرار به یحیی بن خالد برمکی پناه برد. ضرار در حدود ۲۳۰ هـ در نود سالگی درگذشت. ۳ - آثارضرار آثار بسیاری از خود بر جای گذاشت که عبارت‌اند از: التوحید المخلوق تناقض الحدیث الدعوة الدلالة علی حدث الاشیاء الرّد علی الملحدین المساواة الخرائط اثبات الرسل الرّد علی ارسطالیس فی الجواهر و الاعراض الدولتین اربع مسایل علی اهل الاهواء التحریش و الاغراء الجمعه الوعید المعروف و الشکر تفسیر القرآن الرّد علی الزنادقه العدو المصلح الفکر فی الله علی الواقفه (در پنج کتاب) کتاب علی المرجئة فی الشفاعة التشبیه اختلاف الاجزاء الرّد علی اصحاب الطبائع الرّد علی النصاری رسالة الصوفیین اختلاف الناس و اثبات الحجّه الرّد علی الخوارج القدر الاراده المعونة فی الخذلان الارزاق و الملک و الاجال و الاطفال المنقولین الاخبار الاسباب و العلم علی النبوة المنزلة بین المنزلتین کتاب علی الفضیلیه و المحکمة فی قولهم ان الناس علی الدین و ان ظهر منهم غیر الحقّ کتاب علی المرجئه فی الاسماء تاویل القرآن الحکمین آداب المتکلمین کتاب علی الازارقة و النجداد و المرجئه الرّد علی الواقفة و الجهمیة و الغیلانیه الرّد علی الرافضة و الحشویه الرّد علی من زعم انّ الانبیاء اختلف فی صفة الله عزوجل الرّد علی معمرفی قوله انّ محمداً ربّ الامامه الوصیه الرّد علی المغیریة و المنصوریة فی قولها ان الارض لا یخلو من نبی ابداً الرّد علی الحشویة فی قولها ان النبی اذا استغفر لانسان غفرله کتاب علی من زعم ان النبی ترک من الدین شیئاً و انه کان یعلم الغیب کتاب الی من بلغ من المسلمین الرّد علی المشبهه الرّد علی الملحدین الرّد علی اهل الملل و کتاب فی انّ الاسماء لا تقاس. [۱۲]
ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۲۱۵.
۴ - مطالعه بیشتربرای مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه شود. [۱۷]
دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، ج۹، ص۱۳۳۶۶.
۵ - پانویس۶ - منبع• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۴۰۹، برگرفته از مقاله «ابوعمرو ضرار بن عمرو غطفانی». رده‌های این صفحه : جبریه | درگذشتگان سال 230 (قمری) | علمای معتزله | فقهای اهل‌سنت قرن 3 (قمری) | مولفان قرن سوم
|